Echokardiografia serca ( echo serca, USG serca) jest rodzajem badania ultrasonograficznego, wykorzystującym fale dźwiękowe o wysokiej częstotliwości, wysyłane przez głowicę (sondę) ultrasonograficzną. Emiter wysyła fale które odbijając się od badanych struktur dają ich obraz („echo”) na monitorze aparatu USG . Obrazy serca są otrzymywane poprzez przesuwanie głowicy ultrasonograficznej w różnych kierunkach, po ścianie klatki piersiowej lub brzucha.
Echo serca jest badaniem bezpiecznym i nieinwazyjnym, można je powtarzać wielokrotnie. Nie wymaga żadnego specjalnego przygotowania ze strony pacjenta. Wykonując USG serca lekarz ma dokładny wgląd w budowę serca, co pozwala na wykrycie ewentualnych wad w budowie anatomicznej. Ponadto badanie umożliwia ocenę kurczliwości i relaksacji mięśnia serca, a wykorzystując efekt Dopplera ocenić pracę jego zastawek.
Echo serca jest badaniem bezbolesnym i trwa około 30 minut. Pacjent musi położyć się na kozetce na lewym boku, z lewą ręką uniesiona ku górze i położoną za głową. Prawa ręka powinna być ułożona wzdłuż tułowia. Następnie lekarz nakłada na głowicę urządzenia żel i przykłada ją w konkretnych miejscach na klatce piersiowej, dociskając ją nieco i przesuwając w różnych kierunkach. W czasie badania na monitorze urządzenia wyświetlany jest obraz serca w czasie rzeczywistym.
Echokardiografia jest wykonywana w celu:
- Wykrycia przyczyny nieprawidłowych zjawisk akustycznych w sercu (np. szmerów lub klików), powiększenia sylwetki serca, niewyjaśnionych bólów w klatce piersiowej, duszności, nieregularnego rytmu serca.
- Obejrzenia zastawek i sprawdzenie ich funkcjonowania.
- Sprawdzenia funkcjonowania sztucznej zastawki.
- Określenia wymiarów i kształtu jam serca, sprawdzenie zdolności jam serca do pompowania krwi (wydajności serca). Podczas badania lekarz może obliczyć ilość krwi pompowanej przez serce podczas każdego skurczu (tzw. frakcja wyrzutowa). Obniżona frakcja wyrzutowa może świadczyć o niewydolności serca.
- Wykrycia choroby, która wpływa na mięsień sercowy i jego kurczliwość, na przykład kardiomiopatii, przebytego zawału serca, (poprzez sprawdzenie między innymi grubości i ruchomości ścian serca.)
- Wykrycia guzów wewnątrz serca.
- Wykrycia wrodzonych wad serca lub sprawdzenia skuteczności przebytej operacji kardiochirurgicznej.
- Wykrycia obecności płynu wokół serca (płynu w osierdziu).